تناسب آیات و سورههای قرآن
اشاره
قرآن كريم از نظر بعد زيبايي شناختي در ميان همهي كتابها بينظير
است. نحوهي چينش حروف، تكواژهها، عبارتها و آيهها با وزن و آهنگشان،
بيشترين نقش را در آفرينش اين پديدة بيبديل هنري ايفا كرده است.
در ميان انواع تناسبي كه بين الفاظ و معاني قرآن برقرار است. تناسب بين
سورهها و تناسب بين برخي از مجموعه آيات يك سوره ـ كه در مواقع مختلف
نازل شدهاند ـ مورد اختلاف دانشمندان قرآن شناس است. برخي به اين قسم از
تناسب قايل بوده و سخت از آن دفاع كردهاند تا جايي كه يكي از مفسران،
تفسير خود را «نظم الدُّرَر في تناسب الآيات و السور» ناميده است. در
مقابل، عدهاي نيز چنين تناسبي را ـ به ويژه بين سور قرآن ـ نپذيرفتهاند.
هر دو انديشه بر مباني چندي مبتني است. در اين مقاله ضمن بحث از مباني
طرفين و گزارش دلايل موافقان و مخالفان. از انديشهي تناسب بين همهي اجزاي
قرآن جانبداري شده و به بيان تناسب بين آياتي پرداخته شده است كه به ظاهر
نامتناسب مينمايند.