تفخیم و ترقیق
معناي تفخيم
تفخيم در لغت، (مترادف كلمة «تسمين») به معناي «تعظيم و بزرگداشت»
ميباشد، و در اصطلاح، عبارت است از «درشت و غليظ اداء كردن حرف به طوري كه
دهان از صداي آن پرشود».
معناي ترقيق
ترقيق در لغت، (ضد تفخيم) به معناي «رقيق كردن و از غلظت چيزي كاستن» ميباشد، و در اصطلاح، عبارت است «نازك و رقيق اداء كردن حرف».
موارد تفخيم و ترقيق
همة حروف استعلاء بدون استثناء تفخيم ميگردند و اين حالت در چهار حرف «ص ـ ض ـ ط ـ ظ» قويتر است.
لازم به يادسپاري است كه تفخيم در حرف مفتوح، بيشتر و در حرف مضموم و ساكن، متوسط و در حرف مكسور اندك ميباشد.
همة حروف استفال ترقيق ميشوند بجز دو حرف «ر ـ ل» كه در برخي موارد تفخيم ميكردند، احكام هر يك بيان خواهد شد.
لازم به يادسپاري است كه الف مدّي تابع حرف ماقبل است و چنانچه حرفي
تفخيم شود، الف مدّي بعد از آن نيز تفخيم و در غير اين صورت ترقيق ميگردد.